dr Ewa Kępa

Dr Ewa Kępa - prowadzi interdyscyplinarne badania nad kulturą współczesną. Wśród zagadnień, które podejmuje, znajdują się: studia nad znaczeniem płci w kulturze (gender studies), problematyka tożsamości kulturowej, antropologia codzienności oraz badania nad nowymi formami obecności rękodzieła tekstylnego we współczesnym świecie (ostatnio z akcentem na proces reaktywacji tkactwa na Podlasiu, gdzie do dziś zachowały się tradycyjne techniki tkania unikatowe w skali Polski i Europy). W swojej pracy stosuje metodologie z zakresu badań jakościowych, między innymi autoetnografię (autoethnography) oraz partycypacyjne badania poprzez sztukę/rękodzieło (art/craft-reserach).

• W roku 2010 uzyskała tytuł naukowy doktora nauk humanistycznych w dyscyplinie kulturoznawstwo na Wydziale Nauk Humanistycznych i Społecznych w Szkole Wyższej Psychologii Społecznej w Warszawie (obecnie Uniwersytet SWPS). Obroniła rozprawę stanowiącą studium kulturoznawcze autobiograficznych losów starszych kobiet z Bielska Podlaskiego, których nie odzwierciedlają oficjalne karty historii. Promotorką tej pracy była dr hab. Jolanta Brach-Czaina.
• Należy do Polskiego Towarzystwa Kulturoznawczego, Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego oraz European Association of Social Anthropologists (EASA).
• Była redaktorem tematycznym Czasopisma Naukowego Instytutu Studiów Kobiecych wydawanego przez Wydawnictwo HUMANICA Instytutu Studiów Kobiecych.
• Ze studentami realizuje między innymi zajęcia z estetyki, teorii sztuki, antropologii codzienności, metodologii badań kulturoznawczych, antropologii wizualnej, kultury Podlasia oraz Aesthetics – workshop (zajęcia prowadzone w języku angielskim).
• Przez wiele lat pełniła funkcje Wydziałowego Koordynatora Erasmus+ na kierunku pedagogika i kierunku kulturoznawstwo.
• Była członkiem Rady Naukowej Międzywydziałowego Instytutu Kulturoznawstwa i Sztuki, Wydział Filologiczny i Wydział Pedagogiki i Psychologii.
• Prowadziła wykłady na University of Cordoba, Faculty of Education, Spain oraz na Tuscia University, DISUCOM Department of Human, Communication and Tourism Sciences, Viterbo, Italy.
• Aktywność akademicką łączy z artystyczną pracą rękodzielniczą i działaniami z zakresu upowszechniania wiedzy o kulturze i sztuce. Między innymi:

• Prezentowała swoje prace na wystawach tkanin inspirowanych podlaskim tkactwem tradycyjnym.
• Wielokrotnie prowadziła warsztaty upowszechniające wiedzę o lokalnych tradycjach zakorzenionych w kulturze ludowej. Ostatnio w ramach uczelnianego projektu „Akademia kompetencji kulturowych mieszkańców województwa podlaskiego” (2023) zrealizowanego w ramach programu Ministra Edukacji i Nauki „Nauka dla Społeczeństwa". Wykłady i warsztaty dotyczyły tradycji związanej z wykonywaniem ceramiki siwej („Nie święci garnki lepią”. Sztuka lepienia glinianych naczyń”), tradycji podlaskiego ręcznika obrzędowego (Podlaski ręcznik obrzędowy – jego symbolika, formy i sposoby wykonywania) oraz symboliki i sposobów wykorzystywania roślin i ziół w tradycji ludowej (Rozmaryn, tymianek, mięta i pokrzywa. Zioła i rośliny w tradycji ludowej oraz ich współczesne zastosowanie).
• Współpracowała w charakterze eksperta w projekcie artystycznym autorstwa Małgorzaty Tarasewicz-Wosik: Performans: Tendencje do istnienia. Tolerancja wieloznaczności. Białystok: Zmiana Klimatu. Zadanie realizowane w ramach programu wspierania podmiotów sektora kultury i przemysłów kreatywnych na rzecz stymulowania ich rozwoju w ramach Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększenia Odporności, NextGenerationUE, 12.2024.
• Aktualnie realizuje stypendium Marszałka Województwa Podlaskiego w dziedzinie twórczości artystycznej, upowszechniania kultury i opieki nad zabytkami na rok 2025. Nazwa programu: Podlaski chodnik „szmaciak” – pomiędzy tradycją a współczesnością. Ekologiczny projekt artystyczno-naukowo-edukacyjny.

Na zlecenie instytucji zewnętrznych zrealizowała projekty badawcze:

• Adamski Tomasz, Kępa Ewa, Wierel Karolina, 2021, Diagnoza kapitału kulturowego instytucji biorących udział w programie BMK - perspektywa wojewódzka. Badanie w ramach programu NCK „Bardzo Młoda Kultura” edycja VI, Białystok: Podlaski Instytut Kultury, https://pikpodlaskie.pl/wp-content/uploads/2021/11/diagnoza-kapitalu-kulturowego-instytucji-bioracych-udzial-w-programie-bm-1.pdf
• Adamski Tomasz, Kępa Ewa, Wierel Karolina, 2021, Raport dotyczący potrzeb dzieci i młodzieży związanych z szeroko rozumianą sferą kultury. Badanie przeprowadzone w ramach programu Bardzo Młoda Kultura – perspektywa wojewódzka, Białystok: Podlaski Instytut Kultury, https://pikpodlaskie.pl/wp-content/uploads/2021/11/raport-dotyczacy-potrzeb-dzieci-i-mlodziezy-zwiazanych-z-szeroko-rozumia.pdf

• Historie wydobyte z cienia. Doświadczenie własnego życia w autobiograficznych relacjach starszych kobiet, Universitas, Kraków: 2012.

O książce: Książka Ewy Kępy jest wnikliwym i obszernym studium poświęconym problematyce konstruowania i rekonstruowania kobiecego podmiotu w cyklu życia – „prywatnego” podmiotu kobiecego, podmiotu „uniwersalnych” relacji i więzi, nie zaś – podmiotu praw i wolności. (...) Ewa Kępa ukazała, w jaki sposób poszczególne, dramatyczne i poruszające, her-storie starszych kobiet splatają się z wydarzeniami wielkiej historii – wojną, kolejnymi zmianami ustrojowymi, gospodarczymi i kulturowymi. W każdym momencie dziejowym, który w danej chwili jest przedmiotem narracji starszych kobiet odsłania się ich marginalna pozycja społeczna. W każdym przypadku mamy do czynienia z „opowieściami z cienia”, „z kuchni”, z której wyjątkowo dobrze widać, jak potoczyła się historia, jak przedstawia się „rachunek zysków i strat”, związanych z przemianami cywilizacyjnymi i kulturowymi - prof. dr hab. Lucyna Kopciewicz

• Metody jakościowe a badanie historii życia kobiet w ramach women’s studies, „Kwartalnik Pedagogiczny”, Nr 4, 2010, s. 37-56.
• Autoetnografia – metoda dla odważnych?, [w:] Katarzyna Citko, Marzanna Morozewicz (red.), Autobiografizm w kulturze współczesnej, „Trans Humana”, Białystok: 2012, s. 109-121, http://hdl.handle.net/11320/16048
• Kulturowe uwarunkowania udziału kobiet w polityce, [w:] Małgorzata Dajnowicz (red.), Kobiety w politycznej przestrzeni Europy. Uwarunkowania i zróżnicowanie regionalne uczestnictwa w polityce, Wydawnictwo Uniwersyteckie Trans Humana, Białystok: 2013, s. 193-215, http://hdl.handle.net/11320/17182
• Autoetnografia nie wzięła się znikąd - rozważania o ciągłości i zmianie, „Parezja”, Nr 1, 2014, s. 79-89, https://doi.org/10.15290/parezja.2014.01.08
• Twórcze praktyki codzienności i tożsamość kulturowa a „walec globalizacji”, [w:] Alicja Kisielewska (red.), Na stykach kultur i mediów. Między prowincjonalizmem a kosmopolityzmem, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok 2014, s. 77-90, http://hdl.handle.net/11320/14081
• Pragnienie bycia obdarzonym spojrzeniem, [w:] Wojciech J. Burszta, Andrzej Kisielewski (red.), Kultura pragnień i horyzonty neoliberalizmu, Wydawnictwo Nauka i Innowacje, Poznań 2015, s. 187-198.
• Podbiałostockie ogrody przydomowe jako przejaw twórczości codziennej ich właścicieli, [w:] Janina Uszyńska-Jarmoc, Beata Kunat (red.), Twórczość codzienna jako aktywność całożyciowa człowieka, „Trans Humana”, Białystok 2015, s. 251-266. Artykuł napisany wspólnie z Katarzyną Citko, http://hdl.handle.net/11320/17052
• K-pop i kreatywne konsumowanie kultury popularnej, „Przegląd Kulturoznawczy”, Nr 1 (23), 2015, s. 15-26, https://doi.org/10.4467/20843860PK.14.001.3520
• Przestrzeń ogrodu jako miejsce twórczego konstruowania kobiecej tożsamości – autoetnografia, [w:] Grażyna Habrajska, Joanna Ślósarska (red.), Strategie twórcze w działaniu, Wydawnictwo PRIMUM VERBUM, Łódź 2016, s. 141-160.
• Wydziergać siebie i świat. Bombardowanie włóczką jako zjawisko społeczno-kulturowe, „Ars Inter Culturas”, Nr 5, 2016, s. 241-252, https://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.desklight-7ab247ac-29ea-459b-9463-08e3f241de02
• Kategoria piękna a współczesne wiejskie ogródki przydomowe, [w:] Alicja Kisielewska, Andrzej Kisielewski (red.), Mity, legendy i historie. Białostocka Wszechnica Kulturoznawcza, Część II, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok 2016, s. 173-204. (artykuł napisany wspólnie z Katarzyną Citko), http://hdl.handle.net/11320/16589
• Starsza kobieta opowiada…, [w:] Alicja Kisielewska, Andrzej Kisielewski (red.), Mity, legendy i historie. Białostocka Wszechnica Kulturoznawcza, Część II, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok 2016, s. 225-241, http://hdl.handle.net/11320/16590
• Rozumienie i interpretacja relacji autobiograficznej – refleksja kulturoznawcza, [w:] M. Brodnicki, J. Serkowska- Mąka, J. Taraszkiewicz (red.), Historia- Interpretacja- Reprezentacja, t. IV, Wydawnictwo Athenae Gedanenses, Gdańsk 2016, 151-162.
• Dzierganie alternatywne. Knitting graffiti jako twórcza praktyka konstruowania rzeczywistości społecznej, „Kultura Współczesna”, Nr 4, 2017, s. 151-165, http://dx.doi.org/10.26112/kw.2017.97.12
• Antropologiczna refleksja nad zeszytem z przepisami. Kobieca codzienność kuchenna i PRL, [w:] Alicja Kisielewska, Andrzej Kisielewski, Monika Kostaszuk-Romanowska (red.), PRL-owskie re-sentymenty, Katedra, Gdańsk 2017, s. 107-126, http://hdl.handle.net/11320/7899
• Adamski Tomasz, Arcimowicz Krzysztof, Citko Katarzyna, Kępa Ewa, Świat wartości i jego reprezentacje we współczesnych filmach i serialach, „Veda”, Warszawa: 2017, http://hdl.handle.net/11320/11469
• Knitting – (Wo)Men’s Occupation, „Folia Sociologica. Acta Universitatis Lodziensis”, Nr 70, 2019, s. 71-83, https://doi.org/10.18778/0208-600X.70.05
• Kobieta i miłość. O bohaterce dramatu Anny Jadowskiej "Dzikie róże" i jej związkach z mężczyznami, [w:] Anna Krawczyk-Łaskarzewska Daria Bruszewska-Przytuła Piotr Przytuła (red.), Postać w kulturze wizualnej. Tom 3: Teatr, film i telewizja, Katedra Filologii Angielskiej Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, Olsztyn 2019, s. 63-76.
• Polished Floor – Female Identity and Resistance Strategies. Autoethnography „Kultura i Edukacja”/”Culture and Education”, Nr 4/2019 (126), s. 162-183, http://dx.doi.org/10.26112/kw.2017.97.12
• Stąpanie po śladach – metafizyka ekotonu, „Czas Kultury”, Nr 2 (205), 2020, s. 55-61, https://czaskultury.pl/sklep/stapanie-po-sladach-metafizyka-ekotonu/
• City Bombed with Yarn: Knitting Graffiti as an Ambivalent Practice of Resistance to Cultural Hegemony, „Miscellanea Anthropologica et Sociologica” 2021–2022, Nr 22(4)–23(1), s. 31–48, https://czasopisma.bg.ug.edu.pl/index.php/maes/article/view/8763/7789
• Szorstkość lnu i zapach wełny. Wykonywanie ściegu za ściegiem jako forma dialogu z naturą, [w:] M. Bartosiak (red.), Strategie komunikacyjne i procesy twórcze, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź: 2022, s. 147-161.
• Wspomnienie o prof. Jolancie Brach-Czainie. Spacer w ogrodzie, „Kultura i Edukacja” Nr 3 (137), 2022, s. 243-246, https://czasopisma.marszalek.com.pl/images/pliki/kie/137/kie13713.pdf
• Podlaski ręcznik obrzędowy – jego symbolika, formy i sposoby wykonywania, [w:] A. Kisielewska, J. Mytnik-Daniluk (red.), Akademia kompetencji kulturowych mieszkańców województwa podlaskiego. Raport z badań, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok, 2024, s. 107–142, https://doi.org/10.15290/akkmwp.2024.05