dr Tomasz Adamski

Doktor nauk humanistycznych, kulturoznawca, filmoznawca, niezależny twórca filmowy oraz wykładowca akademicki specjalizujący się w historii filmu i kulturze audiowizualnej.

Stopień doktora uzyskał na Uniwersytecie Łódzkim, broniąc rozprawy pt. „Portrety dzieciństwa w twórczości I. Bergmana, L. Moodyssona i R. Östlunda” . Zawodowo związany z Wydziałem Studiów Kulturowych Uniwersytetu w Białymstoku, gdzie pracuje jako adiunkt w Zakładzie Studiów nad Kulturą Współczesną i Filmem.

Zainteresowania naukowe:

Jego działalność badawcza koncentruje się na kinie skandynawskim, analizie przestrzeni filmowej, języku filmu oraz jego aspektach formalnych, a także na sposobach konstruowania narracji filmowej. Istotne miejsce w jego pracy zajmują również zagadnienia pamięci w kontekście kinematografii lokalnej, antropologia codzienności, relacje pomiędzy filmem a kulturą popularną oraz zagadnienia z zakresu geografii kultury. Jest autorem kilkudziesięciu artykułów naukowych, publikowanych m.in. w takich czasopismach jak:

• Kultura Współczesna,
• Studia Filmoznawcze,
• Przegląd Humanistyczny
• Kultura i Edukacja,
• Zagadnienia Rodzajów Literackich,
• Media – Kultura – Komunikacja Społeczna.
• Panopticum
• Parezja

Uczestniczył w wielu konferencjach naukowych w Polsce i za granicą.

Dydaktyka i działalność edukacyjna

Na Uniwersytecie w Białymstoku prowadzi zajęcia z zakresu:

• Historii Filmu Polskiego i Powszechnego,
• Warsztatów Filmowych,
• Warsztatów Fotograficznych
• Filmu i Fotografii w Mediach Cyfrowych,
• Problematyki Kultury Popularnej,
• Zagadnień Filmu Współczesnego,
• Animacji Kultury i Natury.

Wykłada również w języku angielskim w ramach programu Erasmus (Film Workshop, Photography Workshop). Prowadził zajęcia dla słuchaczy Uniwersytetu Trzeciego Wieku oraz warsztaty w ramach projektu „Akademia kompetencji kulturowych mieszkańców województwa podlaskiego” (2023).

Działalność artystyczna i filmowa

Łączy pracę naukową z artystyczną. Jest autorem i współautorem filmów dokumentalnych i fabularnych, realizowanych m.in. w USA, Gruzji, Sudanie Południowym, Norwegii, Rosji, Kazachstanie czy na Białorusi. Zrealizował m.in.:

• Goście czyli na wschodnich bezdrożach,
• Tandemem przez pogranicze,
• Herr Barbarisch,
• Mark Tattenbaum,
• Pieśni rzeki
• Najgruzińszy/a

Stypendysta Prezydenta Miasta Białegostoku (2012), autor filmu dokumentalnego „ZBYSZEK x 3”.

Współpracował z Centrum Dialogu im. Mariusza Mieroszewskiego i Dog Film Studio, realizując m.in. projekt: Katyń. Pro memoria oraz film dokumentalny w Gruzji (główna rola) pod tytułem: „Najgruzińszy/a”.

Autor licznych prelekcji w wielu kinach studyjnych gdzie często prowadził również spotkania z artystami oraz publicznością. DKF GAG – Białystok, DKF Fantom – Sokółka, DKF Kinochłon – Augustów, DKF Seniora – Białostocki Ośrodek Kultury, Suwalski Ośrodek Kultury, Podlaska Akademia Kultury.

Wyśniona historia kina na Podlasiu

Jest współtwórcą wyjątkowego projektu fotograficzno-filmowego „Wyśniona historia kina na Podlasiu”, zrealizowanego wraz z Maciejem Rantem i Andrzejem Górskim. Efektem pracy jest cykl 40 zdjęć wykonanych techniką mokrego kolodionu, album oraz wystawa prezentowana w Polsce i za granicą (m.in. Warszawa, Berlin, Bytom, Białystok   a także na festiwalach filmowych - Ińskie Lato Filmowe czy Lato z Muzami w Nowogardzie). Projekt ukazuje związki Podlasia z historią kina światowego i polskiego.

W 2023 roku dr Adamski opisał ten projekt w kontekście autoetnograficznym i edukacyjnym w artykule opublikowanym w czasopiśmie Parezja.

Działalność społeczno-kulturalna

Od lat związany z Międzynarodowym Festiwalem Filmów Krótkometrażowych ŻUBROFFKA jako selekcjoner, prezenter i kurator pokazów w Polsce oraz za granicą (Islandia, Węgry, Ukraina, Czechy, Szwecja, Słowacja, Austria).

Uczestnik akcji Filmowe Podlasie Atakuje, laureat licznych konkursów filmowych, animator kultury, opiekun studenckiej galerii fotografii Biuro Wystaw Kulturoznawczych oraz Teatru Bez Nazwy.

Prowadzi warsztaty filmowe i fotograficzne w Polsce (m.in. Solniki 44, Krasne, Supraśl) oraz za granicą (Czechy, Białoruś, Gruzja, Krym).

Badania i projekty społeczne

Na zlecenie instytucji zewnętrznych współtworzył raporty badawcze dla Podlaskiego Instytutu Kultury:

• Diagnoza kapitału kulturowego instytucji biorących udział w programie Bardzo Młoda Kultura (2021),
• Raport dotyczący potrzeb dzieci i młodzieży związanych z kulturą (2021).

• Artystów gry z kulturą, czyli sztuka jako prowokacja, w: Kultura Współczesna. Teoria, Interpretacje, Praktyka, nr 3, Warszawa 2008.
• Jednostka kontra społeczeństwo – przypadki bohaterów najnowszego kina szwedzkiego, w: Wizje kultury własnej, obcej i wspólnej w sytuacji kontaktu, red. M. Kostaszuk-Romanowska, A. Wieczorkiewicz, Białystok 2009.
• Filmowe portrety ojca w najnowszym kinie skandynawskim, w: Wizerunki mężczyzn i kobiet w najnowszym filmie europejskim, red. K. Arcimowicz, K. Citko, Białystok 2009.
• Od pieprzonego Amal po globalny świat – krytyka społeczna za pomocą portretów rodzinnych w filmach Lukasa Moodyssona, w: Wartości kulturowe w rodzinie: założenia, realia i egzemplifikacje, red. W. Muszyński, Toruń 2010.
• Tęsknota za dzieciństwem w twórczości Ingmara Bergmana, w: Tęsknota. Społeczno-kulturowe mechanizmy kreowania emocji (Antropologia emocji T. III), red. B. Płonka-Syroka, J. Radziszewska, Wrocław 2010.
• Motywy autobiograficzne w filmowej twórczości Ingmara Bergmana, w: Autobiografizm w kulturze współczesnej, red. K. Citko, M. Morozewicz, Białystok 2012.
• Portrety bohaterów filmowych we współczesnym kinie szwedzkim, w: Przegląd Humanistyczny 1(430), Warszawa 2012.
• Zgorszenie jako strategia walki szwedzkich artystów filmowych ze społeczeństwem, w: Studia de Cultura IV, Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis, red. B. Skowronek, Kraków 2012.
• „Szwedzki grzech” – czyli jak kochają dziecięcy bohaterowie filmów szwedzkich, w: Antropologia miłości T. V, Miłość idealna, miłość dziecka, red. B. Płonka-Syroka, A. Szlagowska, A. Syroka, K. Marchel, Wrocław 2013.
• Mężczyźni, którzy nienawidzą kobiet, czyli co można zrobić z ciałem kobiety. Rozważania na przykładzie najnowszego filmu szwedzkiego, w: Antropologia miłości T. VI, Miłość sprzedajna, red. B. Płonka-Syroka, K. Marchel, A. Syroka, Wrocław 2014.
• Przejście na szwedzką stronę, czyli postać obcego w szwedzkich filmach imigracyjnych, w: Na stykach kultur i mediów. Między prowincjonalizmem a kosmopolityzmem, red. A. Kisielewska, Wydawnictwo UwB, Białystok 2014.
• „Dlaczego zrobiono to mojej Pippi?”, czyli szwedzki film zaangażowany społecznie, w: Pogranicze. Studia społeczne Tom XXVI, Białystok 2015.
• "Fikcyjne pulpety", "Kurzy śpiewak" i inne "Dziwadła", w: Sztuka i nie-sztuka – rozważania o kulturze artystycznej, kulturze popularnej i kulturze najszerzej pojętej, red. A. Kisielewska, Wydawnictwo UwB, Białystok 2015.
• Sztuka i jej miejsce w edukacji międzykulturowej. Idee, koncepcje i rozwiązania metodyczne, współautorzy: A. Józefowicz, J. Chaciński, E. Krysztofik-Gogol, T. Adamski, Adam Marszałek, Toruń 2015.
• Vardo chce lśnić. Przypadek północnego norweskiego miasteczka, w: Glamour – magia czy mistyfikacja? Dawny urok w nowym wymiarze, red. A. Kisielewska, M. Kostaszuk-Romanowska, A. B. Strawińska, Wydawnictwo UwB, Białystok 2016.
• Jordskott. Las zaginionych, czyli przekraczanie granic Nordic noir, w: Panoptikum, 2018, nr 20, s. 110–118.
• Janusowe oblicze natury. Od Nordic Noir do serialu Kruk. Szepty słychać po zmroku, w: Kultura i Edukacja, 2020, nr 1(127), s. 39–52.
• Przestrzeń dyskomfortu w filmach Rubena Östlunda, w: Zagadnienia Rodzajów Literackich, 2023, t. 66, nr 2, s. 115–128.
• Projekt "Wyśniona historia kina na Podlasiu" w kontekście autoetnograficznym i edukacyjnym, Parezja 2023, nr 2(20), s. 13–28.
• Filmowe wizerunki przestrzeni Donbasu po 2014 roku w wybranych filmach o tematyce wojennej, Kultura i Edukacja, 2024, nr 2(144), s. 243–262.
• Krajobraz Donbasu i jego znaczenia w filmie Atlantyda Walentyna Wasjanowicza, Media - Kultura - Komunikacja Społeczna, 2024, s. 171–181.